محور سورۀ معارج



محور آیات با توجه به نام سوره، بیان مسألهی مهم قیامت و آخرت و حوادثی که در آغاز آن روز روی میدهند و بیان وضعیت انسانها به تناسب موضعگیری که داشتهاند، میباشد. دعوتگر با انکار این حقیقت از سوی مردم به ستوه آمده و برای کافران از خداوند طلب عذاب میکند؛ چون داعی هم انسان است و برحسب انسان بودنش میخواهد این عذاب هر چه زودتر واقع شود. بنا بر آنچه در سورهی نوح آمده است نوح از خداوند عذاب قومش را میخواهد و در انتهای سوره این چنین میفرماید:{وَقَالَ نُوحٌ رَبِّ لَا تَذَرْ عَلَى الْأَرْضِ مِنَ الْكَافِرِينَ دَيَّارًا}: و نوح گفت: پروردگارم، بر روی زمین از کافران جنبندهای باقی نگذار.
اما خداوند بر مبنای علم خود عمل میکند و شتابزدگی داعی را در نزول عذاب دخالت نمی دهد. با علم، حکمت و مشیّت خود، زمانی را برای نابود ساختن کسانی که بعد از اتمام حجت تسلیم نشدهاند مشخص میکند؛ پس بیان حتمی و قطعی بودن عذاب را از آیات این سوره می توان استنباط کرد. داعی در اینجا به صبر پیشه کردن مکلف گردیده است و این که از خدا چنین درخواستی را نکند که عذاب را به سرعت فرود آورد و اطمینان داشته باشد این امر در زمان مقرر خود اتفاق میافتد. بر این اساس وقتی داعی مسؤولیتش را انجام داد، بقیهی امور را باید به خدا واگذار نماید. پس محور آیات سوره این است که خداوند عذاب را برای کفار بدون کوچکترین شکی بعد از اتمام حجت نازل خواهد کرد. نام سوره هم معارج، جمع معراج به معنی نردبان است.
هر وسیلهی بالابرنده را معراج مینامند، و این بیان میکند که از زمین تا مقام قرب خداوند دارای مراحلی است که باید طی شود تا انسان دقیقاً خداوند را بشناسد و به مقتضای شناخت عمل کند. فرشتگان ااین اعمال را ثبت و ضبط میکنند و مکلفند، برای گزارش دادن به حضور خداوند بروند؛ (( تعرج الملائكة)) برای همین است. عروج میکنند و بالا میروند، گزارششان را تقدیم میکنند و بعد از این گزارش خداوند محاسبه را آغاز میکند.
نویسنده : دکتر محمود ویسی
منبع : کتاب توضیحاتی پیرامون آیات جزء بیست و نهم قرآن کریم