خداوند، محمدص را مبعوث کرد و دینی را به وی داد که دین توحید و گذشت است و قوانین جامع آن زندگی شرافتمندانه و بی‌آلایشی را برای مردم تضمین می‌کند و مردم را به عالی‌ترین درجه‌ی پیشرفت و کمال می‌رساند. در مدت قریب ٢٣ سال که پیامبرص طی آن به دعوت مردم و فراخواندن آن‌ها به سوی خدا مشغول بود، آنچه می‌خواست از مسایل دینی، به مردم ابلاغ فرمود و مردم را برآن فراهم آورد.
رسالت اسلام برخلاف رسالت ادیان پیشین: موضعی و محلی و محدود به نسلی و قبیله‌ای نیست بلکه رسالتی است جهانی و همگانی برای تمام مردم جهان تا روز قیامت که خداوند کره‌ی زمین و ساکنان آن را به ارث می‌برد. این رسالت ویژه‌ی شهری و عصری نیست (بلکه فراگیر است). خداوند گوید: ﴿تَبَارَكَ ٱلَّذِي نَزَّلَ ٱلۡفُرۡقَانَ عَلَىٰ عَبۡدِهِۦ لِيَكُونَ لِلۡعَٰلَمِينَ نَذِيرًا١﴾ [الفرقان: 1]. «پاک و منزه و بلند قدر است آن خدایی که قرآن را بر بنده‌ی خویش -محمدص – فرو فرستاد تا جهانیان را از باز خواست خدا در آخرت بیم دهد». ﴿وَمَآ أَرۡسَلۡنَٰكَ إِلَّا كَآفَّةٗ لِّلنَّاسِ بَشِيرٗا وَنَذِيرٗا٢٨﴾ [سبأ: 28]. «و بیگمان ما ترا برای همه‌ی مردم جهان فرستادیم که آنان را به رحمت خداوند امیدوار کنی و مژده دهنده‌ی پاداش نیک و رفتار خوبشان باشی و آنان را از بازخواست و کیفر رفتارهای زشت‌شان بترسانی و بیم دهنده باشی و لیکن بشتر مردم نمی‌دانند». ﴿قُلۡ يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ إِنِّي رَسُولُ ٱللَّهِ إِلَيۡكُمۡ جَمِيعًا ٱلَّذِي لَهُۥ مُلۡكُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۖ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ يُحۡيِۦ وَيُمِيتُۖ فَ‍َٔامِنُواْ بِٱللَّهِ وَرَسُولِهِ ٱلنَّبِيِّ ٱلۡأُمِّيِّ ٱلَّذِي يُؤۡمِنُ بِٱللَّهِ وَكَلِمَٰتِهِۦ وَٱتَّبِعُوهُ لَعَلَّكُمۡ تَهۡتَدُونَ١٥٨﴾ [الأعراف: 158]. «ای محمد بگو: ای مردم، بیگمان من فرستاده‌ی خدا به سوی همه‌ی شما هستم، آن خدایی که ملک آسمان‌ها و زمین از آن اوست و هیچ معبود بحقی جز او نیست، زنده می‌کند و می‌میراند، پس به خدا و فرستاده‌ی او که پیامبر درس نخوانده و امی است، ایمان آورید، آن پیامبر خود به خدا و کتاب‌های آسمانی او ایمان آورده است، از او پیروی‌کنید، امید است که هدایت شوید». در حدیث صحیح نبویص آمده است: «كان كل نبي يبعث في قومه خاصة، وبعثت إلى كل أحمر وأسود». «هر پیامبری در میان قوم ویژه‌ی خود، مبعوث می‌شد و رسالتش مخصوص آن قوم بود، لیکن من برای همه‌ی نژادها و قوم‌ها، مبعوث شده‌ام». آنچه‌که رسالت جهانی و همگانی اسلام را تاکید می‌کند، امور زیر است:
- در اسلام چیزی وجود ندارد که اعتقاد بدان، برای مردم دشوار (غیرمعقول) با عمل بدان، سخت و سنگین باشد. خداوند فرماید: ﴿لَا يُكَلِّفُ ٱللَّهُ نَفۡسًا إِلَّا وُسۡعَهَاۚ﴾ [البقرة: 286]. «خداوند هیچ کس را جز باندازه‌ی توانش مکلف نمی‌سازد». ﴿يُرِيدُ ٱللَّهُ بِكُمُ ٱلۡيُسۡرَ وَلَا يُرِيدُ بِكُمُ ٱلۡعُسۡرَ﴾ [البقرة: 185]. «خداوند برای شما آسانی می‌خواهد و برای شما دشواری نمی‌خواهد».
﴿وَمَا جَعَلَ عَلَيۡكُمۡ فِي ٱلدِّينِ مِنۡ حَرَجٖۚ﴾ [الحج: 78]. «و در دین هیچ سختی را بر شما قرار نداده است». در صحیح بخاری از ابوسعید المقبری روایت شده است که پیامبرص گفته است: «إن هذا الدين يسر، ولن يشاد الدين أحد إلا غلبه». «بیگمان این دین آسان است و هر که با آن به ستیزه برخیزد (وآن را بر خود سخت گیرد) ازعهده‌ی انجام احکام آن بر نمی‌آید». و در صحیح مسلم بطریق مرفوع آمده است: «أحب الدين إلى الله الحنيفية السمحة». «محبوب‌ترین دین نزد خداوند دینی است که دین توحید و گذشت باشد».
- آنچه که بمرور زمان تغییر نمی‌کند و با اختلاف زمان و مکان دگرگون می‌شود، مانند عقاید و عبادات، بطور مفصل و کامل همواه با نصوص و مستندات واضح و روشن بیان شده است، دیگر هیچکس نمی‌تواند در آن افزایش یا کاهش بوجود آورد، و آنچه که با اختلاف زمان و مکان، تغییر می‌یابد و در گرو زمان و مکان است، مانند کارهای اجتماعی و سیاسی و نظامی اجمالاً بیان شده است، تا با مصالح مردم در همه عصرها و زمان‌ها تناسب داشته باشد [تفصیل آن به خود مردم واگذار شده است تا خود در پرتو آن اجمال برحسب منافع و مقتضیات روز آن را تاویل و تفسیر کنند] و مسوولان امور با توجه بدان، حق و عدالت را بجای آورند و آن را اجرا نمایند.
- همه تعالیم واصول دین اسلام بمنظور حفظ دین و حفظ ذات و حفظ عقل و حفظ نسل و حفظ مال، وضع شده است. بدیهی است که این مطالب با فطرت سلیم وعقول و پیشرفت و ترقی و تحولات جهان تناسب و همگامی کامل دارد و برای هر دوره و زمان و هر جا و مکانی، شایستگی و صلاحیت دارد. خداوند می‌فرماید: ﴿قُلۡ مَنۡ حَرَّمَ زِينَةَ ٱللَّهِ ٱلَّتِيٓ أَخۡرَجَ لِعِبَادِهِۦ وَٱلطَّيِّبَٰتِ مِنَ ٱلرِّزۡقِۚ قُلۡ هِيَ لِلَّذِينَ ءَامَنُواْ فِي ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا خَالِصَةٗ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِۗ كَذَٰلِكَ نُفَصِّلُ ٱلۡأٓيَٰتِ لِقَوۡمٖ يَعۡلَمُونَ٣٢﴾ [الأعراف: 32]. «بگو چه کسی زینت‌های الهی را که برای بندگان خود آفریده و روزی‌های پاکیزه را، حرام کرده است؟ بگو این‌ها در زندگی دنیا، برای کسانی است که ایمان آورده‌اند (اگرچه دیگران با آن‌ها مشارکت دارند ولی) در قیامت خالصاً -برای مومنان – خواهد بود، این چنین آیات خود را برای کسانی که آگاهند، شرح می‌دهیم، بگو خدا تنها، اعمال زشت را، چه آشکار باشد، چه پنهان، حرام کرده است، و (همچنین) گناه و ستم بناحق، و اینکه چیزی را که خداوند دلیی برای آن نازل نکرده است، شریک او قرار دهید، و به خدا مطلبی نسبت دهید که نمی‌دانید، (حرام کرده است)». و خداوند باز هم می‌فرماید: ﴿وَرَحۡمَتِي وَسِعَتۡ كُلَّ شَيۡءٖۚ فَسَأَكۡتُبُهَا لِلَّذِينَ يَتَّقُونَ وَيُؤۡتُونَ ٱلزَّكَوٰةَ وَٱلَّذِينَ هُم بَِٔايَٰتِنَا يُؤۡمِنُونَ١٥٦ ٱلَّذِينَ يَتَّبِعُونَ ٱلرَّسُولَ ٱلنَّبِيَّ ٱلۡأُمِّيَّ ٱلَّذِي يَجِدُونَهُۥ مَكۡتُوبًا عِندَهُمۡ فِي ٱلتَّوۡرَىٰةِ وَٱلۡإِنجِيلِ يَأۡمُرُهُم بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَيَنۡهَىٰهُمۡ عَنِ ٱلۡمُنكَرِ وَيُحِلُّ لَهُمُ ٱلطَّيِّبَٰتِ وَيُحَرِّمُ عَلَيۡهِمُ ٱلۡخَبَٰٓئِثَ وَيَضَعُ عَنۡهُمۡ إِصۡرَهُمۡ وَٱلۡأَغۡلَٰلَ ٱلَّتِي كَانَتۡ عَلَيۡهِمۡۚ فَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ بِهِۦ وَعَزَّرُوهُ وَنَصَرُوهُ وَٱتَّبَعُواْ ٱلنُّورَ ٱلَّذِيٓ أُنزِلَ مَعَهُۥٓ أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُفۡلِحُونَ١٥٧﴾ [الأعراف: 156-157]. «و رحمتم همه چیز را فراگرفته و آن را برای آن‌ها که پرهیزکارند و زکات را می‌پردازند و آن‌ها که به آیات ما ایمان می‌آورند و زکات را می‌پردازند و آن‌ها که به آیات ما ایمان می‌آورند مقرر خواهم داشت، آن‌ها که از فرستاده‌ی خدا، پیامبر امی، پیروی می‌کنند، کسی که صفاتش را در تورات و انجیلی که نزدشان است، می‌یابند و آن‌ها را به معروف امر می‌کند و از منکر و زشتی باز می‌دارد، پاکیزه‌ها را برای آنان حلال می‌شمرد، ناپاک‌ها را تحریم می‌کند و بارهای سنگین و زنجیرهایی را که بر آن‌ها بود (از دوش و گردنشان) برمی‌دارد، آن‌ها که به او ایمان آوردند و حمایتش کردند و یاریش نمودند و از نوری که با او نارل شده، پیروی کردند، آنان رستگارانند».
فایده و هدف مورد نظر از رسالت اسلام، عبارت است از تزکیه‌ی نفس و صفای روح از طریق شناخت خدا و عبادت وی و تحکیم پیوندهای انسانی مبتنی، بر اساس محبت ومهر و برادری و برابری وعدالت و از این طریق انسان سعادت دنیا و آخرت را بدست می‌آورد، خدا می‌فرماید: ﴿هُوَ ٱلَّذِي بَعَثَ فِي ٱلۡأُمِّيِّۧنَ رَسُولٗا مِّنۡهُمۡ يَتۡلُواْ عَلَيۡهِمۡ ءَايَٰتِهِۦ وَيُزَكِّيهِمۡ وَيُعَلِّمُهُمُ ٱلۡكِتَٰبَ وَٱلۡحِكۡمَةَ وَإِن كَانُواْ مِن قَبۡلُ لَفِي ضَلَٰلٖ مُّبِينٖ٢﴾ [الجمعة: 2]. «اوست که در میان مردم درس ناخوانده، پیامبری از خودشان برانگیخت، که آیت‌های او را، بر آن‌ها می‌خواند وآنان را از بدی‌ها پاک می‌کند، و ایشان را کتاب و حکمت می‌آموزد و اگرچه پیش از این در گمراهی آشکار بودند». ﴿وَمَآ أَرۡسَلۡنَٰكَ إِلَّا رَحۡمَةٗ لِّلۡعَٰلَمِينَ﴾ [الأنبياء: 107]. «و ما ترا تنها بعنوان رحمت برای جهانیان فرستادیم». و درحدیث نبوی آمده است: «أنا رحمة مهداة» «من رحمت اهدائی خدایم».
منبع: پیشگفتار مؤلف کتاب فقه السنة
