در حديثي صحيح نقل شده كه رسول گرامي اسلام صلی الله علیه وسلم فرموده است: «إن الشيطان يجري من الإنسان مجري الدم». «همانا شيطان همچون خون در تمامي اعضاي انسان (نفوذ و) جريان پيدا مي‌كند».
بنابراين شرع مقدس تدابيري انديشيده تا شخص مسلمان از گزند مكايد شيطاني (و ساير بلايا) مصون بماند.
از جمله تدابير شرع مقدس آن است كه به مسلمان توصيه نموده صبحگاهان و شامگاهان و در هنگام خواب و هنگام دخول و خروج از منزل و حتي هنگام داخل شدن در دستشويي اذكار و ادعيه‌اي را ورد خويش سازد و تمامي كارهايش را با نام و ياد خداوند آغاز كند.
بي‌ترديد وقتي مسلمان اين اذكار را ورد خويش سازد خداوندگار نيز وي را از گزند شيطان در امان خواهد داشت ولي چنانچه غفلت ورزد و سهل انگاري كند هر آينه شيطان به راحتي وي را شكار خواهد كرد (و به او آسيب خواهد رساند). (پناه مي‌بريم به خدا از شر شيطان)
به اين ترتيب ضروري است انسان مسلمان براي صيانت از خويش آنچه از دستورات و وظايف را كه خداوند بر عهده او گذارده تا سر حد توان به انجام برساند.
از جمله وظايف يك مسلمان عبارتند از:
1- خداي را به يگانگي پرستش كند و موحدي مخلص باشد.
2- تقواي الهي پيشه سازد و آنچه خداوند به او دستور فرموده را (بي‌چون و چرا) انجام دهد و از نواهي وي پرهيز نمايد.
3- متمسك به سنت رسول خدا صلی الله علیه وسلم باشد و آن حضرت را مقتداي خويش دانسته از هرگونه بدعت و نوآوري در دين پرهيز كند.
همچنين از پيروان و ياوران شيطان كه همانا اهل هوي و هوس‌اند اجتناب كند و به مخالفت با آنان برخيزد.
4- همواره با قلبي خاشع و خالصانه به ذكر خداوند مشغول باشد.
اذكار و ادعيه‌اي را كه مقرر شده در اوقات و مكان‌هاي خاصي خوانده شود تا شخص مسلمان به وسيله‌ي آن‌ها از گزند شياطين در امان بماند به شرح ذيل است:
اذكار و ادعيه (مسنون در) صبحگاهان و شامگاهان:
1- (بقره 255)
﴿ٱللَّهُ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ ٱلۡحَيُّ ٱلۡقَيُّومُۚ لَا تَأۡخُذُهُۥ سِنَةٞ وَلَا نَوۡمٞۚ لَّهُۥ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِۗ مَن ذَا ٱلَّذِي يَشۡفَعُ عِندَهُۥٓ إِلَّا بِإِذۡنِهِۦۚ يَعۡلَمُ مَا بَيۡنَ أَيۡدِيهِمۡ وَمَا خَلۡفَهُمۡۖ وَلَا يُحِيطُونَ بِشَيۡءٖ مِّنۡ عِلۡمِهِۦٓ إِلَّا بِمَا شَآءَۚ وَسِعَ كُرۡسِيُّهُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَۖ وَلَا ئَُودُهُۥ حِفۡظُهُمَاۚ وَهُوَ ٱلۡعَلِيُّ ٱلۡعَظِيمُ ٢٥٥﴾ [البقرة: 255].
خدايي جز الله وجود ندارد و او زنده پايدار (و جهان هستي را) نگهدار است. او را نه چرتي و نه خوابي فرا نمي‌گيرد (و همواره بيدار است و سستي و رخوت بدو راه ندارد).
از آن اوست آنچه در آسمان‌ها و آنچه در زمين است. كيست آنكه در پيشگاه او ميانجيگري كند مگر با اجازه‌ي او؟ مي‌داند آنچه را كه در پيش روي مردمان است و آنچه را كه در پشت سر آنان است.
چيزي از علم او را فراچنگ نمي‌آورند جز آن مقداري را كه وي بخواهد. فرماندهي و فرمانروايي او آسمان‌ها و زمين را در برگرفته است، و نگاهداري آن دو (براي او گران نيست و) وي را درمانده نمي‌سازد و او بلندمرتبه و سترگ است.
2- (سوره توحيد)
﴿قُلۡ هُوَ ٱللَّهُ أَحَدٌ ١ ٱللَّهُ ٱلصَّمَدُ ٢ لَمۡ يَلِدۡ وَلَمۡ يُولَدۡ ٣ وَلَمۡ يَكُن لَّهُۥ كُفُوًا أَحَدُۢ ٤﴾ [الإخلاص: 1-4].
1- بگو: خدا، يگانه يكتاست.
2- خدا، سرور والاي برآورنده‌ي اميدها و برطرف كننده‌ي نيازمندي‌هاست.
3- نه زاده است و زاده نشده است.
4- و كسي همتا و همگون او نمي‌باشد.
(سوره فلق)
﴿قُلۡ أَعُوذُ بِرَبِّ ٱلۡفَلَقِ ١ مِن شَرِّ مَا خَلَقَ ٢ وَمِن شَرِّ غَاسِقٍ إِذَا وَقَبَ ٣ وَمِن شَرِّ ٱلنَّفَّٰثَٰتِ فِي ٱلۡعُقَدِ ٤ وَمِن شَرِّ حَاسِدٍ إِذَا حَسَدَ ٥﴾ [الفلق: 1-5].
1- بگو: پناه مي‌برم به خداوندگار سپيده دم.
2- از شر هر آنچه خداوند آفريده است.
3- و از شر شب بدانگاه كه كاملاً فرا مي‌رسد (و جهان را به زير تاريكي خود مي‌گيرد).
4- و از شر كساني كه در گره‌ها مي‌دمند (و با نيرنگ سازي و حقه بازي خود، اراده‌ها، ايمان‌ها، عقيده‌ها، محبت‌ها و پيوندها را سست مي‌نمايد و فساد و تباهي مي‌كنند).
5- و از شر حسود بدانگاه كه حسد مي‌ورزد.
(سوره ناس)
﴿قُلۡ أَعُوذُ بِرَبِّ ٱلنَّاسِ ١ مَلِكِ ٱلنَّاسِ ٢ إِلَٰهِ ٱلنَّاسِ ٣ مِن شَرِّ ٱلۡوَسۡوَاسِ ٱلۡخَنَّاسِ ٤ ٱلَّذِي يُوَسۡوِسُ فِي صُدُورِ ٱلنَّاسِ ٥ مِنَ ٱلۡجِنَّةِ وَٱلنَّاسِ ٦﴾ [الناس: 1-6].
1- بگو: پناه مي‌برم به پروردگار مردمان.
2- به مالك و حاكم (واقعي) مردمان.
3- به معبود (به حق) مردمان.
4- از شر وسوسهگري كه واپس مي‌رود.
5- وسوسه گري است كه در سينه‌هاي مردمان به وسوسه مي‌پردازد (و ايشان را به سوي زشتي و گناه و ترك خوبي‌ها و واجبات مي‌خواند).
6- (در سينه‌هاي مردماني) از جني‌ها و انسان‌ها.
(هر يك از سه سوره فوق بايستي سه مرتبه خوانده شود).
3- «لا إله إلا الله وحده لا شريك له، له الملك وله الحمد وهو على كل شيء قدير». (عشر مرات) أو (مئه مرات).
هيچ خدايي جز الله وجود ندارد. او تنهاست و شريكي ندارد. پادشاهي (هر دو جهان) از آن اوست و بر همه چيز قادر و تواناست.
(اين دعا ده متربه يا 100 متربه بايستي تكرار كردد).
4- «سبحان الله وبحمده، عدد خلقه ورضا نفسه، وزنه عشرة ومداد كلماته». (ثلاث مرات).
تسبيح (تنزيه) و ستايش مي‌گويم خداوندگار را به تعداد مخلوقات او و آنقدر كه رضايتش را جلب كند و (همچنين تسبيح و ثنا مي‌گويم ذات مقدسش را) به ميزان وزن عرش او و به تعداد كلمات او (كه نامعدود است).
5- «سبحان الله وبحمده». (مئه مره)
تسبيح و ستايش مي‌كنم خداي را (كه منزه است و ستايش او را سزاست) اين ذكر بايستي 10 مرتبه تكرار شود.
6- «اللهم صل على محمد وعلى آل محمد كما صليت على إبراهيم وعلى آل إبراهيم إنك حميد مجيد. اللهم بارك على محمد وعلى آل محمد كما باركت على إبراهيم وعلى آل إبراهيم في العالمين إنك حميد مجيد».
بار خدايا! بر محمد و آل محمد درود فرست آنگونه كه بر ابراهيم و آل او درود فرستادي. همانا تو (خداوندگار) ستوده و عالي مرتبه هستي، بار خدايا! محمد و آل محمد را بزرگي و كرامت عنايت كن آنگونه در ميان جهانيان ابراهيم و آل ابراهيم را (بركت و بزرگي) عنايت فرمودي. همانا تو (پروردگار) ستوده و عالي مقام هستي.
7- «اللهم أنت ربي لا إله إلا أنت خلقتني وأنا عبدك وأنا على عهدك ووعدك ما استطعت، أعوذ بك من شر ما صنعت، أبوء لك بنعمتك على وأبوء لك بذنبي، فأغفرلي فإنه لا يغفر الذنوب إلا أنت».
بار خدايا! تو پروردگارم هستي و جز تو معبودي (لايق پرستش) وجود ندارد. تو مرا آفريده‌اي و من بنده‌ي تو هستم.
(الهي!) عهدي را كه (در روز؟؟؟) با تو بسته‌ام (و پيماني را كه با ايمان آوردن به تو بدان ملزم شده‌ام) وفادارم.
از شر كردار (و پرداخته‌هاي) خويش به تو پناه مي‌برم. خود اقرار دارم كه تو (به كثرت) مرا نعمت ارزاني داشته‌اي و به گناهان خويش نيز معترفم. (خداوندگارا!) گناهانم بيامرز كه جز تو آمرزنده‌اي نيست.
8- «استغفر الله وأتوب إليه». (سبعين أو مئة مرة).
از خداوند طلب مغفرت مي‌كنم و به (درگاه) او توبه (رجوع) مي‌كنم.
اين دعا هفتاد يا 100 مرتبه بايستي خوانده شود.
9- «اللهم بك أصحبنا وبك أمسننا وبك نحيا وبك نموت وإليك النشور. (وإذا أمسي فليقل) اللهم بك أمسينا وبك أصبحنا وبك نحيا وبك نموت وإليك المصير».
بار خدايا! در سايه‌ي لطف و عنايت تو صبح مي‌كنيم و (سپس) روزمان را به پايان مي‌رسانيم، (الهي!) مرگ و حيات ما به دست توست و همگان (در روز حشر براي حسابرسي) به محضر تو خواهيم شتافت.
شامگاهان همان دعاي فوق را مي‌خوانيم اما به جاي «وإليك النشور» عبارت «وإليك المصير» (سرنوشت همه به تو منتهي مي‌شود) را اضافه مي‌كنيم و در ابتداي دعا نيز به جاي «أصبحنا» واژه «أمسينا» را به كار مي‌بريم).
10- «اللهم فاطر السموات والأرض، عالم الغيب والشهادة لا إله إلا أنت رب كل شيء ومليكه، أعوذ بك من شر نفسي ومن شر الشيطان وشركه وان أقترف على نفسي سوءاً أو أجره إلى مسلم».
بار خدايا! اي پديدآرنده آسمان‌ها و زمين! (همانا) تو بر پنهان و آشكار (ظاهر و باطن هر چيز) آگاه هستي و جز تو كه پروردگار و مالك هر چيز هستي معبودي (لايق پرستش) وجود ندارد.
(خداوندا!) از شر نفس (سركش) خويش و از شر شيطان و (تلاش‌هايي كه براي سوق دادن مردم به سوي) شرك (انجام مي‌دهد) و همچنين از اينكه برخويشتن يا (برادر) مسلماني بدي (يا ظلمي) روا دارم به تو پناه مي‌برم.
11- «اللهم إني سالك العافية في الدنيا والأخره، اللهم إني أسالك العفو والعافية في ديني ودنياي وأهلي ومالي. اللهم أشتر عوراتي وآمن روعاتي. اللهم أحفظني من بين يدي ومن خلقي، وعن يميني وعن شمالي ومن فوقي وأعوذ بعظمتك أن أغتال من تحتي».
بار خدايا ! در دنيا و آخرت عافيت را نصيبتم كن، خداوندگارا! از تو عفو و عافيت را در مورد (امور) دين و دنيا و اهل و مالم مسالت مي‌داريم، خدايا! عيوبم بپوشان و آرامش نصيبم كن.
خداوندا! من را (به طور كامل) از جلو و عقب و راست و چپ و از بالا و پايين (از گزند حوادث) حفاظت كن و از اينكه به بلايي ناگهاني مبتلا شوم (خسف شوم) به عظمت تو پناه مي‌برم.
12- «أصبحنا وأصبح (أمسننا وأمسي). «الملك لله والحمد لله إلا إله إلا الله وحده لا شريك له، له الملك وله الحمد وهو على كل شيء قدير».
«پادشاهي از آن خداست و حمد و ثنا او را سزاست. اوست يگانه يكتا كه معبودي جز او (لايق پرستش) نيست. پادشاهي از آن اوست و حمد و ستايش او را سزاست كه بر هر چيز قادر و تواناست».
(چنانچه صبحگاهان اين دعا را بخواند قبل از آن عبارت «أصبحنا وأصبح» را اضافه كند و اگر شامگاهان به اين دعا مي‌پردازد عبارت «أمسينا وأمسي» به آن بيفزايد).
شامگاه مي‌تواند اين عبارت را نيز بدان بيفزايد «رب أسالك خير ما في هذه الليلة وخير ما بعدها وأعوذ بك من شر ما في هذه الليلة وشر ما بعدها».
«پروردگارا از تو مي‌خواهم كه خير اين شب (را اعم از عبادات نافعي كه در آن انجام مي‌پذيرد و ساير خيرهايي كه طي آن به انسان‌ها ارزاني مي‌شود) و خير ساير شب‌هاي آتي را به من عنايت كني.
(الهي!) به تو پناه مي‌برم از شر (آنچه از ضررها و موجودات مضري كه در) اين شب (وجود دارد) و از شر (آنچه در) شب‌هاي آينده (ممكن است عايدم گردد».
13- «أصحبنا (أمسننا) على فطره الإسلام، وعلى كلمة الإخلاص وعلى دين نبينا محمد وعلى ملة أبينا إبراهيم حنيفا مسلما وما كان من المشركين».
«سپاس خداوند را كه توفيق داد) در حالي صبح كرديم كه بر فطرت اسلام باقي و گوينده كلمه اخلاص بوديم و همچنان بر دين پيامبرمان محمد (مصطفي) صلی الله علیه وسلم و ملت پدرمان ابراهيم كه يكتاپرستي اختيار كرد و از جمله مشركين نشد پايدار بوديم».
14- «أعوذ بكلمات الله التامات من شر ما خلق».
«پناه مي‌برم به كلمات تامه الهي از شر آنچه (در عالم هستي) خلق نمود».
15- «بسم الله الذي لا يضر مع أسمه شيء في الأرض ولا في السماء وهو السميع العليم». (ثلاث مرات).
«به نام خداوندگاري كه هيچ موجودي را در زمين و آسمان ياراي ضرر رسانيدن به گوينده نام او (كه نام مباركش ورد خويش ساخته و كارهايش را با نام او آغاز مي‌كند) نيست و او شنواي داناست). (اين دعا سه مرتبه خوانده شود».
16- «رضيت بالله رباً وبالإسلام ديناً وبمحمد نبياً». (ثلاث مرات).
«از اينكه الله جل جلاله پروردگارم و اسلام (مبين) دينم و محمد (مصطفي) صلی الله علیه وسلم پيامبرم هست (بسيار) خرسندم».
(اين دعا بايستي سه مرتبه تكرار گردد).
========================================
از کتاب: خودتان، خودتان را مداوا كنيد (ترجمة أرق نفسك بنفسك)
مؤلف: خالد الجريسى
ترجمه: اسحاق دبيرى
